Brutto vs. Netto: Jak obliczyć, ile zarabiasz na rękę?

Oferty pracy – niezależnie od tego, czy jest to umowa o pracę, zlecenie, czy umowa o dzieło – zawsze przedstawiane są w kwocie brutto. To, ile otrzymasz „na rękę”, w dużej mierze zależy od rodzaju umowy, ponieważ każda kwota brutto przekłada się na inną pensję netto. Czym dokładnie jest wynagrodzenie brutto i netto? Od czego będzie zależała ta różnica?

Brutto a netto – ile wynoszą?

Niezależnie od rodzaju umowy, czy jest to umowa o pracę, umowa zlecenie, czy umowa o dzieło – wysokość wynagrodzenia zawsze podawana jest w kwocie brutto. To, ile faktycznie otrzymasz „na rękę”, w dużej mierze zależne jest od rodzaju umowy. W związku z tym jedna kwota brutto nie będzie równoznacznie oznaczała takiej samej kwoty netto. Czym dokładnie jest wynagrodzenie brutto i netto?

• Wynagrodzenie netto – wynagrodzenie netto jest kwotą po odliczeniu wszelkich zobowiązań podatkowych i składkowych. Zależnie od formy zatrudnienia, od kwoty brutto odlicza się różne składki. W przypadku umowy o pracę potrącane są składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz podatek dochodowy. Podobnie sprawa wygląda w przypadku umowy zlecenie. Z kolei umowa o dzieło uszczuplona jest jedynie o zaliczkę na podatek dochodowy.
• Wynagrodzenie brutto – jest pełną kwotą przed odliczeniem podatku i składek ZUS, które są obowiązkiem pracownika.
• Koszty uzyskania przychodu – koszty poniesione w celu uzyskania przychodów oraz zachowania lub zabezpieczenia źródła tych przychodów. Dokładniej mówi o tym art. 22 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. 

Co wchodzi w skład kwoty brutto?

Najogólniej rzecz ujmując, polski kodeks pracy nie rozróżnia wynagrodzenia brutto i netto. W jego przepisach mówi się wyłącznie o wynagrodzeniu całkowitym, które zasadniczo stanowi wynagrodzenie brutto. Obejmuje ono składki odprowadzane przez pracodawcę na ubezpieczenie zdrowotne, dzięki którym pracownik może korzystać z bezpłatnej opieki medycznej. To również można uznać za formę wynagrodzenia za pracę. Warto mieć świadomość, że koszty związane ze składkami częściowo spoczywają na pracowniku, a częściowo na pracodawcy. Co zatem wchodzi w skład wynagrodzenia brutto? 

• składka ZUS – obejmuje świadczenia emerytalne, rentowe i chorobowe;
• składka na NFZ – jest nim ubezpieczenie zdrowotne;
• zaliczka na poczet podatku dochodowego – jest to podatek od uzyskanego dochodu; ulga podatkowa dotyczy osób, które złożyły PIT-2;
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pomocniczych – składka ma chronić pracownika przed utratą dochodu na wypadek niewypłacalności pracodawcy;
• świadczenie na Fundusz Pracy – ustalane jest w oparciu o stawki pokrywające ubezpieczenie rentowe i emerytalne. 

Kwota na rękę – jak obliczyć wynagrodzenie netto?

Znając kwotę brutto, trzeba odjąć od niej składki na ubezpieczenia społeczne, które zmniejszają podstawę opodatkowania, ubezpieczenie zdrowotne, koszty uzyskania przychodu oraz zaliczkę na podatek dochodowy. Te obliczenia mogą być czasochłonne i skomplikowane, dlatego warto skorzystać z kalkulatora wynagrodzeń online.

Aktualne kalkulatory wynagrodzeń pozwalają na wyodrębnienie trzech najważniejszych informacji dotyczących wynagrodzenia, a są nimi – płacy netto, brutto i całkowitego kosztu pracodawcy. 

Jakie są koszty pracodawcy przy zatrudnieniu na umowę o pracę?

Główne koszty pracodawcy to wynagrodzenie i składki wchodzące w skład ubezpieczenia społecznego. Pracodawca podliczając koszty, powinien pamiętać o obowiązku przeprowadzenia badania lekarskiego (wstępne, okresowe, kontrolne), zorganizowania szkolenia BHP, wypłacania wynagrodzenia chorobowego przez pierwsze 33 dni nieobecności z powodu choroby lub 14 dni w przypadku osób powyżej 50 roku życia, zapewnienia płatnego urlopu wypoczynkowego (20 lub 26 dni rocznie w zależności od stażu pracy), zrekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych (dodatkiem lub czasem wolnym), prowadzenia i przechowywania dokumentacji pracowniczej, w tym ewidencji czasu pracy (przez 10 lat po ustaniu stosunku pracy), oraz zapewnienia wynagrodzenia w okresach niewykonywania pracy, gdy przepisy tego wymagają, na przykład w okresie przestoju niezawinionego przez pracownika (art. 81 Kodeksu pracy).

Jak wygląda kwota netto/brutto osoby prowadzącej działalność?

W przypadku przedsiębiorców, a zwłaszcza tych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, nie mówi się o wynagrodzeniu netto i brutto w kontekście podatku dochodowego oraz składek ZUS. Takie rozróżnienie pojawia się jedynie przy podatku VAT.

Przedsiębiorca opłaca składki ZUS oraz zaliczkę na podatek dochodowy, ale nie otrzymuje typowej pensji pracowniczej. Dlatego jego zarobków nie można klasyfikować w kategoriach netto i brutto, jak to ma miejsce w przypadku typowego pracownika.

Ile wynosi minimalne wynagrodzenie na umowę o pracę w 2024 roku?

Minimalne wynagrodzenie stanowi dolną granicę wynagrodzenia, jakie powinien otrzymywać każdy pracownik zatrudniony na pełen etat. Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę jest corocznie ogłaszana w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów lub w rozporządzeniu Rady Ministrów. W 2024 roku płaca minimalna zmienia się dwukrotnie. 

Od stycznia jest to 4242 zł brutto, natomiast od lipca 4300 zł brutto. W przeliczeniu na rękę wynosi to najczęściej kolejno 3221,98 zł netto i 3261,53 zł netto. 

Płaca minimalna w 2024 roku – umowa zlecenie/umowa o dzieło

W przypadku umowy o dzieło, przepisy nie mówią o minimalnym godzinnym wynagrodzeniu. W przypadku umowy zlecenie minimalna płaca za godzinę pracy to od stycznia 27,70 zł brutto, a od lipca 28,10 zł. 

Od 1 sierpnia 2019 roku ustawodawca wprowadził ulgę „zerowy PIT dla młodych” wspierającą osoby podejmujące pracę przed 26 rokiem życia. Dzięki temu osoby te są zwolnione z płacenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Ulga ta jednak nie obejmuje wszystkich przypadków. Ma zastosowanie, gdy pracujemy na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia z pracodawcą. Dopuszczalne są również przychody uzyskiwane z pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy oraz z tytułu odbywania praktyki absolwenckiej czy stażu uczniowskiego.

Co warto zapamiętać o różnicy między brutto a netto?

Wynagrodzenie brutto to kwota, którą otrzymuje pracownik przed odliczeniem składek ZUS i zaliczki na podatek dochodowy. Wysokość tych potrąceń zależna jest m.in. od rodzaju umowy, na podstawie której pracuje, oraz od wysokości zarobków. 

Wynagrodzenie netto to kwota brutto pomniejszona o składki ZUS: emerytalną, rentową, chorobową i zdrowotną, oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wysokość tych potrąceń uzależniona jest od rodzaju umowy. Przy umowie o pracę wszystkie składki są obowiązkowe. Zleceniobiorcy mogą dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Wynagrodzenie z umowy o dzieło jest pomniejszane tylko o zaliczkę na podatek dochodowy, chyba że umowa jest zawarta z własnym pracodawcą.

Zastanawiasz się nad pomnożeniem swojego kapitału? Chcesz połączyć bezpieczeństwo z zyskiem? Nasz artykuł o kontach oszczędnościowych z wysokim oprocentowaniem odpowie na Twoje pytania.