Upadłość konsumencka: Czym jest i jakie niesie za sobą konsekwencje? Kluczowe kwestie do rozważenia

Upadłość konsumencka często stanowi rozwiązanie dla osób borykających się z poważnymi problemami finansowymi. Wzrost kosztów życia, utrata pracy lub niespodziewane wydarzenia mogą prowadzić do sytuacji, w której spłata długów staje się niemożliwa. Przed podjęciem decyzji o upadłości konsumenckiej warto dokładnie zastanowić się nad jej wadami i zaletami, a także kluczowymi kwestiami, które należy wziąć pod uwagę. W artykule przeanalizujemy główne aspekty upadłości konsumenckiej, aby pomóc Ci podjąć świadomą decyzję w kwestii zarządzania finansami.

Co to znaczy upadłość konsumencka?

Upadłość konsumencka, zwana także bankructwem konsumenckim, reprezentuje stan osoby, która nie jest w stanie wywiązać się z dotychczasowych zobowiązań finansowych zgodnie z ustalonym harmonogramem spłat. Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, wobec osoby zadłużonej, nie mogą być prowadzone postępowania komornicze, do czasu, gdy sąd nie zakończy spłat. Krótko mówiąc, ktoś taki może uwolnić się od dotychczasowych długów. Warto jednak pamiętać, że osoba, która ogłosiła upadłość, całkowicie traci zdolność kredytową.

Upadłość konsumencka – co oznacza i jakie są jej zasady

W 2020 roku proces dotyczący upadłości konsumenckiej został uproszczony. Celem takiego działania było usprawnienie procedur związanych z tym postępowaniem. W ramach nowych ustaleń, to sąd podejmuje główne decyzje, takie jak ogłoszenie upadłości, ustalenie planu spłaty wierzycieli oraz rozpatrywanie ewentualnych skarg na działanie syndyka. Do kolejnych ustaleń należy ograniczenie czasu trwania procesu do 6-8 miesięcy. Według nowych ustaleń, maksymalny okres spłaty wierzycieli powinien wynosić 7 lat. Konsument powinien zachować określony majątek ruchomy, który jest niezbędny do codziennego życia. Dodatkowo, procedura dotyczy długów powstałych przed ogłoszeniem upadłości. Nowe zasady wykluczają możliwość umorzenia lub rozłożenia na raty długów alimentacyjnych oraz tych związanych z odszkodowaniami za szkody osobowe.

Kto może ogłosić upadłość konsumencką?

Osoby, których majątek i dochody są niewystarczające do spłaty zobowiązań kredytowych, mogą złożyć wniosek o upadłość konsumencką, czyli osobiste bankructwo. Warto zaznaczyć, że osoby fizyczne nie posiadające uprawnienia, aby samodzielnie ogłosić upadłość konsumencką – jest to wyłącznie prawo sądu. Opłata początkowa wynosi 30 zł, ale koszty nie ograniczają się jedynie do tej opłaty, ponieważ należy liczyć się z wydatkami związanymi z procesem sądowym. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej jest często podejmowane przez osoby mocno zadłużone, dla których standardowe metody, takie jak konsolidacja długów, refinansowanie kredytów czy wakacje kredytowe, nie przynoszą rozwiązania.

Kto nie może ogłosić upadłości konsumenckiej?

Upadłości konsumenckiej nie mogą ogłosić spółki, organizacje, fundacje czy jednostki samorządu terytorialnego, ponieważ dla nich przewidziane są inne procedury. Osoby, które próbowały nadużyć systemu bankructwa osobistego poprzez zatajenie dochodów lub majątku, również nie kwalifikują się do ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Dodatkowo, osoby prowadzące działalność gospodarczą lub będące wspólnikami spółki, nie mogą złożyć wniosku o upadłość konsumencką, nawet jeśli zarejestrowana działalność gospodarcza zostanie wykreślona z rejestru wcześniej niż ogłoszenie upadłości konsumenckiej.

Co należy przygotować przed złożeniem wniosku?

Formularz wniosku o ogłoszenie upadłości dostępny jest na stronie internetowej rządu i jest identyczny niezależnie od sądu, do którego jest składany. Uzupełnienie formularza jest stosunkowo łatwe. Można to zrobić osobiście lub za pomocą pełnomocnika, np. radcy prawnego lub adwokata. W formularzu należy podać: dane osobowe, dane sądu, do którego kierujemy wniosek, spis wierzycieli wraz z kwotą zadłużenia, wykaz posiadanych majątków, oświadczenie o dochodach lub ich braku.

Upadłość konsumencka i jej konsekwencje. Czy możemy wyłonić wady i zalety? 

Główną wadą ogłoszenia upadłości konsumenckiej jest utrata przez dłużnika całego swojego majątku. Procedura ta ma na celu objęcie wszystkich aktywów osoby przez masę upadłościową, aby spłacić jej zadłużenie. Dodatkowo, osoba ogłaszająca upadłość, traci kontrolę nad swoim majątkiem oraz prawo do zdobywania nowych aktywów. 

Do masy upadłości zalicza się:

• nieruchomości;
• ruchomości (pojazdy mechaniczne, cenny sprzęt RTV, antyki czy dzieła sztuki;
• wierzytelności należące do upadłego (np. zaległe wynagrodzenie, długi od innych osób oraz udziały w spółkach);

Choć taki proces może doprowadzić do uwolnienia od długów, jego koszt może być znaczący. Podczas działań syndyka może dojść nawet do sprzedaży mienia, jak na przykład samochodu czy mieszkania. 

Kolejną konsekwencją jest bezskuteczność czynności prawnych przed złożeniem wniosku o upadłość konsumencką. Wprowadzenie takich przepisów ma na celu uniknięcie sytuacji, w których dłużnik próbuje ukryć swój majątek przed złożeniem wniosku o upadłość.

Oprócz samego faktu utraty osobistego majątku, istotne jest znaczenie, że z ogłoszeniem upadłości konsumenckiej, w życiu dłużnika pojawia się syndyk. Po złożeniu wniosku o upadłość oraz rozpoczęciu procesu, to właśnie syndyk przejmuje kontrolę nad masą upadłościową.  

Czas trwania procesu to kolejna wada, która łączy się z postępowaniem upadłościowym, ponieważ zazwyczaj obejmuje kilka etapów. To nie jest procedura, która łączy się z jednym szybkim rozstrzygnięciem.

Pierwszy etap, związany z ogłoszeniem upadłości, powinien teoretycznie zostać zakończony w ciągu 2 miesięcy od złożenia wniosku. Jednak w praktyce, sądy potrzebują więcej czasu na rozpatrzenie wniosków. W niektórych przypadkach może to być zaskakująco szybkie, gdyż decyzja zapada już po kilkunastu dniach. Drugi etap, czyli właściwe postępowanie upadłościowe, powinien trwać do 6 miesięcy. Jednakże ten czas może być różny w zależności od tego, czy sąd zastosuje procedurę uproszczoną czy też postępowanie na ogólnych zasadach.

Jedną z istotniejszych konsekwencji, na które trzeba zwrócić uwagę, decydując się na ogłoszenie upadłości konsumenckiej, jest utrudnione uzyskiwanie późniejszych kredytów. Zgłoszenie upadłości stanowi jednoznaczną informację dla potencjalnego kredytodawcy, że osoba mająca długi nie była w stanie spłacić swoich zobowiązań. Ta informacja zwykle pozostaje w BIK przez okres do 10 lat od złożenia wniosku o upadłość. Warto zaznaczyć, że taki stan rzeczy nie oznacza absolutnego zakazu uzyskania kredytu. 

Istnieją jednak zabezpieczenia, które pomogą przed ryzykiem utraty dachu nad głową. Osoba zadłużona, która obawia się konieczności sprzedaży swojej nieruchomości w ramach postępowania upadłościowego, może liczyć na możliwość wystąpienia z wnioskiem o środki finansowe na wynajem innego lokalu mieszkalnego na okres od roku do dwóch lat. Mechanizm ten, znany jako ochrona przed bezdomnością, jest aktywny, gdy likwidowana nieruchomość jest faktycznie zamieszkiwana przez dłużnika i członków jego najbliższej rodziny.

Do zalet należy również poprawa stanu psychicznego. Spokój psychiczny jest często motywem dla dłużników decydujących się na złożenie wniosku o upadłość konsumencką. Zakończenie kontaktów ze strony firm windykacyjnych, ustanie wezwań do zapłaty oraz przerwanie postępowań egzekucyjnych często przekłada się na poprawę stanu zdrowia psychicznego oraz relacji rodzinnych.

Zanim dłużnik podejmie decyzję o ogłoszeniu upadłości konsumenckiej, powinien dokładnie i starannie przeanalizować swoją aktualną sytuację osobistą i finansową, traktując wniosek o upadłość jako krok ostateczny. Warto mieć na uwadzę, że w wielu przypadkach korzystniejsze dla dłużnika może być podjęcie próby restrukturyzacji długu, czy to poprzez negocjacje z wierzycielami poza sądem, czy też poprzez złożenie wniosku o restrukturyzację w odpowiednim sądzie. Taka strategia może umożliwić zachowanie części lub całego majątku, jednocześnie dając dłużnikowi niezbędny czas na rozwiązanie swoich problemów finansowych. 

Linki:

• Pomoc w uzyskaniu kredytu dla zadłużonych, zapytaj eksperta o ofertę
• Wypełnij formularz i uzyskaj wsparcie