Sankcja kredytu darmowego (SKD) – Kiedy można otrzymać odszkodowanie za błędy umowne?

Podpisując umowę o kredyt konsumencki, większość osób skupia się na podstawowych kosztach, wysokości rat, oprocentowaniu czy prowizjach. Mało kto zwraca uwagę na szczegóły formalne czy obowiązki informacyjne, które spoczywają na instytucji finansowej. Tymczasem ich naruszenie może otworzyć przed konsumentem możliwość skorzystania z sankcji kredytu darmowego (SKD). To narzędzie pozwalające znacząco ograniczyć koszty kredytu, a nawet odzyskać część poniesionych wydatków. W tym artykule wyjaśniamy, czym dokładnie jest SKD, kiedy można z niej skorzystać i jakie kroki należy podjąć, aby skutecznie dochodzić swoich praw.

Co to jest sankcja kredytu darmowego?

Sankcja kredytu darmowego (SKD) to uprawnienie przysługujące konsumentowi na podstawie ustawy o kredycie konsumenckim. Polega na tym, że w przypadku gdy kredytodawca, czyli bank lub inna instytucja finansowa, naruszy określone obowiązki informacyjne lub formalne przy zawieraniu umowy, konsument może żądać, aby spłata kredytu ograniczyła się wyłącznie do zwrotu pożyczonego kapitału, bez jakichkolwiek kosztów dodatkowych. W praktyce oznacza to, że kredyt staje się „darmowy”, a konsument zwraca kredyt bez odsetek, prowizji i innych kosztów pozaodsetkowych, które stanowią dla banku przychód z tytułu danego finansowania.

Warunkiem skorzystania z sankcji kredytu darmowego jest złożenie kredytodawcy pisemnego oświadczenia, w którym ten powoła się na naruszenie określonego obowiązku nałożonego przez ustawę o kredycie konsumenckim. Oświadczenie to powinno zostać złożone w terminie do roku od dnia wykonania umowy. Niemniej SKD może zostać zastosowane również wtedy, gdy dany kredyt nie został jeszcze w pełni spłacony.

Najczęstsze naruszenia prowadzące do sankcji kredytu darmowego

Jak już zdążyliśmy nadmienić, aby skorzystać z sankcji kredytu darmowego, kluczowe jest wykazanie, że kredytodawca naruszył konkretne obowiązki informacyjne lub formalne. Poniżej przedstawiamy najważniejsze przypadki, które najczęściej otwierają drogę do zastosowania sankcji kredytu:

• Brak pełnej informacji o Rzeczywistej Rocznej Stopie Oprocentowania (RRSO);
• Nieprzekazanie formularza informacyjnego przed zawarciem umowy;
• Nieprawidłowe obliczenie całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta;
• Niejasne lub wprowadzające w błąd informacje w umowie kredytowej, szczególnie dotyczące kosztów, oprocentowania, zasad spłaty;
• Brak informacji o prawie odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni;
• Zawarcie umowy pożyczki lub kredyty bez uprzedniego przedstawienia obowiązkowych informacji w sposób trwały (bez formy pisemnej lub elektronicznej);
• Brak informacji o opłatach dodatkowych, takich jak ubezpieczenia, prowizje, koszty administracyjne, czy ewentualne kary za niewywiązanie się z warunków kredytowania;
• Nieprawidłowa prezentacja harmonogramu spłaty lub jego absolutny brak.

Jakie produkty obejmuje SKD?

Warto zdawać sobie sprawę, że sankcja kredytu darmowego dotyczy wyłącznie kredytów konsumenckich, czyli produktów finansowych zaciągniętych na cele niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą i nieprzekraczających kwoty 255 550 zł lub jej równowartości w walucie obcej.

SKD obejmuje następujące produkty finansowe:

• Kredyty gotówkowe;
• Karty kredytowe;
• Kredyty samochodowe;
• Zakupy na raty;
• Pożyczki i chwilówki udzielane przez instytucje pozabankowe.

Czy ustawa o kredycie konsumenckim obowiązuje również w przypadku kredytów frankowych?

Nie, ustawa o kredycie konsumenckim nie ma zastosowania w przypadku kredytów frankowych, ponieważ nie były to typowe kredyty konsumenckie, lecz zobowiązania zabezpieczone hipoteką. W związku z tym w razie ewentualnych naruszeń, konsument może egzekwować swoje prawa w myśl ustawy o kredycie hipotecznym oraz korzystać z nadzoru nad pośrednikami sprawowanego przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF).

Sankcja kredytu darmowego – Jakie banki obejmuje ten mechanizm prawny?

Mechanizm sankcji kredytu darmowego (SKD) obejmuje wszystkie instytucje udzielające kredytów konsumenckich, w tym banki, prywatne firmy pożyczkowe, czy też instytucje finansujące zakupy ratalne. Nie ma znaczenia, czy kredyt został udzielony przez dużą korporację finansową, bank spółdzielczy, czy zagraniczny oddział działający w Polsce. Jeśli umowa kredytu konsumenckiego zawiera braki formalne lub narusza obowiązki informacyjne przewidziane w ustawie, konsument może powołać się na SKD i odzyskać koszty, które zostały naliczone w sposób niezgodny z aktualnymi przepisami prawa.  Wówczas sankcja kredytu darmowego może dotyczyć instytucji, takich jak:

• PKO BP
• Bank Pekao
• Santander Bank Polska
• mBank
• Alior Bank
• ING Bank Śląski
• BNP Paribas
• Citi Handlowy
• Credit Agricole
• VeloBank

Należy pamiętać, że SKD dotyczy również banków spółdzielczych i oddziałów zagranicznych banków działających w Polsce. Kluczowe jest bowiem nie to, kto udzielił kredytu, lecz czy podczas zawierania umowy kredytodawca dopełnił wszystkich wymogów informacyjnych i formalnych.

TSUE sankcja kredytu darmowego – Opinia Trybunału Sprawiedliwości

W związku z coraz częstszymi działaniami kredytobiorców, dążącymi do odzyskania części kosztów kredytowych, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zajął stanowisko w sprawie sankcji kredytu darmowego (SKD).

W opinii Trybunału podkreślono, że banki i firmy pożyczkowe mają obowiązek przekazywać wszystkie kluczowe informacje w sposób jasny i zrozumiały dla przeciętnego klienta. Jeśli dokumenty są nieczytelne, nieprecyzyjne lub odwołują się do skomplikowanych wskaźników, które trudno samodzielnie zrozumieć, może to zostać uznane za naruszenie obowiązku informacyjnego. W praktyce oznacza to, że nawet drobne uchybienia, jeśli wprowadzają konsumenta w błąd, mogą dać podstawę do zastosowania sankcji kredytu darmowego.

Co wynika z decyzji TSUE w sprawie sankcji kredytu darmowego?

Trybunał uznał, że sankcja ta jest zgodna z prawem europejskim i może być stosowana nawet w przypadku mniejszych nieprawidłowości, jeśli mają one wpływ na przejrzystość umowy. Nie chodzi tu o wagę samego błędu, ale o ochronę konsumenta, który ma prawo do pełnej i zrozumiałej informacji jeszcze przed podpisaniem umowy. Jeśli więc doszło do naruszenia obowiązku informacyjnego ustanowionego w myśl ustawy o kredycie konsumenckim, kredytodawca musi liczyć się z określonymi konsekwencjami.

Jak skutecznie dochodzić swoich praw i otrzymać odszkodowanie za naruszenia obowiązków informacyjnych?

W sytuacji, gdy zaciągnąłeś kredyt i spłacasz go regularnie, przez długi czas wszystko może wydawać się w porządku, aż do momentu, gdy uświadomisz sobie, że jego koszty są wyższe niż pierwotnie zakładałeś, a warunki odstąpienia od umowy nie są w pełni transparentne. Wówczas możesz zastanawiać się, czy to celowy zabieg, czy tylko niedopatrzenie. Niemniej niezależnie od intencji, masz prawo domagać się zwrotu pieniędzy, bowiem prawo stoi po Twojej stronie. A więc, jak skutecznie dochodzić swoich praw i skorzystać z sankcji kredytu darmowego?

Dokładnie zweryfikuj swoją umowę kredytową

Pierwszym i najważniejszym krokiem, który powinieneś podjąć w razie jakichkolwiek wątpliwości co do działań banku lub firmy pożyczkowej, jest szczegółowa analiza zawartej umowy kredytowej. W codziennym biegu często podpisujemy dokumenty bez głębszego zastanowienia, ufając, że wszystko zostało przygotowane zgodnie z prawem. Niestety, to właśnie w tych niepozornych zapisach najczęściej kryją się błędy, niedopatrzenia lub nieuczciwe zapisy, które mogą działać na Twoją niekorzyść. Dlatego warto sprawdzić:

• czy jasno określono całkowitą kwotę do spłaty i wszystkie dodatkowe koszty;
• czy prawidłowo wskazano Rzeczywistą Roczną Stopę Oprocentowania;
• czy jasno określono całkowitą kwotę do spłaty i wszystkie dodatkowe koszty;
• czy w umowie znajduje się informacja o możliwości odstąpienia;
• czy warunki kredytu są spójne z tym, co zostało przedstawione przed podpisaniem umowy.

Pamiętaj, że nawet pozornie drobne uchybienia mogą dać Ci podstawę do skorzystania z sankcji kredytu darmowego i odzyskania znaczących środków.

Zbierz dowody naruszenia

Mimo że jakiekolwiek błędy wynikające z naruszenia zasad ustawy o kredycie konsumenckim stanowią podstawę do zastosowania SKD, nie wystarczy jedynie wskazać nieprawidłowości – trzeba je odpowiednio udokumentować. W praktyce to Ty, jako konsument, musisz wykazać, że kredytodawca nie dopełnił obowiązków informacyjnych lub formalnych. Dlatego tak ważne jest, by zgromadzić wszystkie dowody – nawet te, które na pierwszy rzut oka wydają się mało istotne.

Każdy niejednoznaczny zapis w przypadku kredytów konsumenckich, może być dowodem na to, że zostałeś wprowadzony w błąd lub pozbawiony informacji, do których miałeś pełne prawo. To właśnie na podstawie tych dowodów możesz domagać się zwrotu odsetek i prowizji, a czasem nawet całkowitego unieważnienia kosztów poza kapitałem. Nie czekaj, aż bank sam przyzna się do błędu, bowiem takie działanie z pewnością nie nastąpi bez Twojej interwencji.

Sporządź oświadczenie o zastosowanie sankcji kredytu darmowego

Kiedy już dokładnie przeanalizowałeś swoją umowę kredytową i zebrałeś niezbędne dowody potwierdzające naruszenia przepisów ustawy o kredycie konsumenckim, kolejnym istotnym krokiem jest przygotowanie oświadczenia o zastosowaniu sankcji kredytu darmowego (SKD). To oficjalny dokument, w którym jako konsument informujesz kredytodawcę o stwierdzonych uchybieniach i korzystasz ze swoich ustawowych praw.

Co powinno zawierać takie oświadczenie?

• Twoje dane osobowe (imię, nazwisko, adres, PESEL);
• Dane kredytodawcy (nazwa, adres siedziby);
• Datę zawarcia umowy kredytu, jej numer i kwotę zobowiązania;
• Wskazanie uchybień, na przykład brak informacji o całkowitym koszcie kredytu, nieprawidłowe wskazanie RRSO, czy też brak informacji o możliwości odstąpienia od umowy;
• Wyraźne powołanie się na art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim, który przewiduje możliwość zastosowania SKD;
• Żądanie uznania kredytu za darmowy, czyli ograniczenia Twojego obowiązku spłaty jedynie do kwoty kapitału – bez odsetek, prowizji i innych kosztów;
• Podpis oraz datę złożenia oświadczenia.

Złóż oświadczenie do instytucji finansowej

Kiedy masz już przygotowane wszystkie potrzebne dokumenty, kolejnym krokiem jest złożenie pisma do banku lub firmy pożyczkowej. Wniosek powinien być krótki i rzeczowy – wystarczy jasno wskazać, że doszło do naruszenia obowiązku informacyjnego i że w związku z tym żądasz zastosowania sankcji kredytu darmowego.

Na tym etapie nie musisz szczegółowo tłumaczyć całej sytuacji – najważniejsze jest bowiem dać instytucji finansowej sygnał, że sprawa została przez Ciebie zweryfikowana i nie zamierzasz jej zostawić. Stopień naruszenia obowiązków informacyjnych zostanie oceniony później.

Wraz z wykonaniem wyżej wymienionych czynności, wystarczy już tylko czekać na zweryfikowanie naszego oświadczenia przed instytucję finansową i otrzymanie odpowiedzi zwrotnej.

Skorzystaj z profesjonalnej pomocy prawnej

Warto zdawać sobie sprawę, że samodzielne odzyskanie kosztów kredytu, choć możliwe, zwykle wymaga kompleksowego podejścia i odpowiedniej wiedzy z zakresu prawa i aktualnego rynku finansowego. W związku z tym, warto skorzystać z pomocy profesjonalnych doradców finansowych z Linfi. Dzięki kompleksowemu podejściu, doświadczeniu i szerokiej wiedzy finansowej, doradcy są w stanie stwierdzić, czy faktycznie doszło do naruszenia obowiązku informacyjnego, a także doradzą, jakie kroki podjąć, gdy kredytodawca nie dopełnił obowiązków przewidzianych w ustawie o kredycie konsumenckim.

Darmowy kredyt – Jak postępować w przypadku odmowy?

Obecnie niewielu kredytodawców kredytów konsumenckich faktycznie decyduje się na uznanie sankcji kredytu darmowego już na etapie złożenia pierwszego oświadczenia przez konsumenta. W praktyce spotyka się raczej próby zniechęcenia klienta do dalszego działania – poprzez odmowę, lakoniczną odpowiedź lub przekonywanie, że umowa kredytu z prawnego punktu widzenia jest zgodna z obowiązującą ustawą. Tego rodzaju podejście jednak nie pozbawia Cię prawa do dochodzenia roszczeń.

Reklamacja – formalne zakwestionowanie odmowy

Jeśli otrzymasz odmowną odpowiedź na swoje żądanie uznania kredytu za darmowy, pierwszym działaniem powinno być złożenie reklamacji. To oficjalna forma zgłoszenia, w której wyraźnie wskazujesz, że nie zgadzasz się ze stanowiskiem kredytodawcy i wzywasz go do ponownego rozpatrzenia sprawy.

W reklamacji warto podkreślić, że Twoje żądanie wynika z faktu, iż w chwili zawarcia umowy nie zostały spełnione wymagania informacyjne określone w ustawie o kredycie konsumenckim. Przykładowo – mogło dojść do nieprawidłowego wskazania RRSO, braku informacji o prawie do odstąpienia od umowy, niepełnego przedstawienia kosztów lub ogólnego braku przejrzystości w treści dokumentu.

Skorzystaj z pomocy Rzecznika Finansowego

Jeśli bank nie zmieni zdania, możesz zwrócić się do Rzecznika Finansowego. To bezpłatna pomoc dla klientów, którzy czują się pokrzywdzeni przez instytucje finansowe. Rzecznik przeanalizuje Twoją sytuację i jeśli uzna, że masz rację – może interweniować w Twoim imieniu. Już sama taka interwencja często wystarcza, by bank potraktował sprawę poważnie i odniósł się do danego przypadku naruszenia warunków formalnych i informacyjnych.

Wszczęcie postępowania sądowego

Jeśli mimo wszystko kredytodawca upiera się przy swoim, masz prawo dochodzić swoich roszczeń w sądzie. To ostateczność, ale często bardzo skuteczna, zwłaszcza jeśli posiadasz dokumenty potwierdzające, że nie wszystkie warunki kredytu były dla Ciebie jasne w chwili podpisywania umowy.

Sąd może uznać, że doszło do naruszenia Twoich praw i nakaże zwrot dotychczas poniesionych kosztów, zmianę procedury spłaty kredytu – o ile nie został on jeszcze spłacony, pozbawiając instytucję finansową przychodów z tytułu danego zobowiązania.

Skorzystanie z pomocy specjalistów

W momencie dochodzenia swoich praw, opłacalne może być skorzystanie z pomocy specjalistów z firmy Linfi, którzy na co dzień analizują umowy kredytowe i wspierają konsumentów w sporach z bankami czy firmami pożyczkowymi. To szczególnie przydatne wtedy, gdy nie jesteś pewien, czy w Twoim przypadku rzeczywiście doszło do naruszenia przepisów i czy możesz domagać się usunięcia dodatkowych kosztów z kredytu.

Eksperci potrafią szybko zidentyfikować każde naruszenie obowiązków informacyjnych z tytułu kredytu konsumenckiego, nawet jeśli nie jest ono oczywiste. Sprawdzą, czy w chwili zawarcia umowy otrzymałeś wszystkie wymagane informacje i czy sposób ich przedstawienia był rzetelny oraz zrozumiały. Jeżeli znajdą uchybienia, będą służyć kompleksowym wsparciem na każdym etapie współpracy.

Jeśli nie czujesz się pewnie w analizie dokumentów lub w kontaktach z bankiem, skontaktuj się z doradcami z Linfi!

Materiał powstał przy współpracy z Biliti